BÖBREĞİN DÜZENLEYİCİLİK ROLÜ

Suyun düzenlenmesi

Vücutta su gereğinden fazla ise hipofiz bezinin antidiüretik hormon salgısı durur. Vücutta su az ise antidiüretik hormon çoğalır. Hormonun etkisiyle nefron kanalcıklarının geçirgenliği artar. suyun geri emilimi artar ve dışarı az su atılır. Böbrek ve akciğerler pH'ın düşmesini (asit olmasını) önler.

BOŞALTIM MADDELERİ

Canlılarda proteinlerin metabolizması sonucu oluşan ürünlerden amonyak (NH3) suda fazla çözündüğü için çok zehirlidir.Suda yaşayan ve vücut yüzeyi difüzyona elverişli canlılarda amonyak vücut yüzeyinden ortama verilir.Amonyak bazı canlılarda daha az zehirli maddelere (üre, ürik asit) enerji harcayarak çevirirler.

Memeliler amonyağı karaciğerde bir dizi tepkime ile üreye çevirirler. Üre suda kolayca çözünür. Bu yüzden bol su ile atılır. Sürüngen, kuş ve böceklerde amonyak suda çözünmeyen ürik asit kristallerine çevrilerek katı halde atılır.

Ürikasit zehirli değildir. Nedeni suda çözünmemesidir.

Karbonhidrat ve yağların metabolizmasından oluşan H2O ve CO2 ile dış çevreden alınan suyun fazlası, Na+, K+, Ca++, Cl- gibi iyonlar, kullanılmayan ilaçlar. Hücre metabolizması ürünleri olan (HSO4)–3, (HCO3)– ve H+ iyonları, H3PO4, kreatin, tuz ve inhibitörlerde boşaltım artıklarıdır.

BOŞALTIM SİSTEMİNİN GÖREVLERİ

Metabolizma artıklarını vücuttan uzaklaştırır. Doku sıvısındaki su ve tuz mikarını düzenler. Kanın hacminin ve pH derecesini düzenler. Böylece iç ortam koşullarının değişmeden kalmasını sağlayarak kararli iç çevre (Homeostasis) sağlar.

HÜCRELERİN DIŞ ÇEVRELERİYLE DENGEDE KALMASINDA BOŞALTIMIN ETKİSİ

Canlılarda iç ortam koşullarının sabit tutulması, canlının yaşadığı ortam çeşidine (su, kara, tatlı su, tuzlu su) göre değişiklik gösterir.

1. Karasal canlılarda en önemli sorun vücudun su kaybını önlemektir. Bu yüzden böceklerde vücudun üzerinde kitin tabakadan oluşmuş bir dış iskelet vardır. Sürüngenlerde pullar ve plakalarda aynı görevi üstlenir. Kuşlarda tüyler, memelilerde deri üzerinde kıllar oluşmuştur.

Böcekler, sürüngenler ve kuşlarda boşaltım maddelerinin katı olarak atılması suyun büyük bir kısmının vücutta kalmasına neden olur.Bazı karasal hayvanlarda böbreklerde suyun büyük bir kısmı geri emilerek vücuda kazandırılır.

2. Tatlı sularda yaşayan hayvanlarda iç sıvı dış çevredeki su ortamına göre hipertoniktir. Dış ortamdan vücut içine suyun girmesini önlemek amacıyla bir çoğunda deride geçirgenlik azalmıştır. (Kütiküla pullar gibi) Ayrıca kontraktil koful, alev hücreler gibi oluşumlar aktif olarak fazla suyu atarlar.

3. Tuzlu sularda yaşayan hayvanlarda iç sıvı dış çevredeki sıvıya göre hipotoniktir. Bu hayvanların vücut içi suyunu korumaları ve vücut içine sızan tuzu da dışarı atmaları gerekir. Bu yüzden evrimsel olarak bezlerin dışarıya tuz atma yeteneği kazanmasıyla çevrelerine uyum sağlayabilmişlerdir.

Yazıcı Dostu			Konu İle İlgili Animasyonu İzlemek İçin Lütfen Tıklayınız				Sayfa Başı

	Sayfa 2/2
Önceki Sayfa		Sonraki Sayfa