A. Yurdumuza Genel Bakış

1. Türkiye’nin Dünya Üzerindeki Yeri

Yurdumuzun Dünya üzerindeki yerini kavrayabilmek için öncelikle Dünya’mızın bazı özelliklerini bilmemiz gerekir. Dünya’mız küre biçimindedir; yalnız kutupları biraz basık, ekvatorda ise şişkincedir. Dünya’nın bu şekline geoit denir. Uzaydan çekilen fotoğraflarla, Dünya’mızın şekliyle ilgili bilgi edininiz.

Dünya’mız, tam ortasından eğik geçtiği varsayılan, bir doğru etrafında dönmektedir. Bu doğruya eksen denir. Eksenin Dünya’mızı kuzeyden deldiği noktaya Kuzey Kutup Noktası, güneyden deldiği noktaya da Güney Kutup Noktası denir.

Kutup noktalarından eşit uzaklıktaki noktaların birleştirilmesiyle oluşan daireye ekvator denir. Ekvator, Dünya’mızı iki eşit yarım küreye ayırır. Bunlardan kuzeydekine Kuzey Yarım Küre, güneydekine ise Güney Yarım Küre denir.

Ekvatordan kutuplara doğru, birer derecelik aralıklarla, ekvatora paralel çizilen dairelere paralel daireleri denir. Ekvator, başlangıç paralelidir.

‹ki kutup noktasını birleştiren ve ekvatoru dik olarak kesen yaylara da meridyen denir. Londra yakınlarındaki Griniç Gözlem Evi’nden geçen meridyen dairesi, başlangıç meridyeni olarak kabul edilir.

Yeryüzünde kıt’a adını verdiğimiz büyük kara kütleleri vardır. Bunların büyüklükleri ve özellikleri birbirinden farklıdır. Kıt’alar; büyüklük sırasına göre şöyle sıralanır: Asya, Afrika, Amerika (Kuzey ve Güney Amerika), Antarktika, Avrupa ve Okyanusya. Bu kıt’aların arasında okyanus adı verilen büyük su kütleleri vardır. Yeryüzündeki okyanuslar; Büyük Okyanus, Atlas Okyanusu ve Hint Okyanusu’dur.

Türkiye, Kuzey Yarım Küre’de, 36-42 derece kuzey paralelleriyle 26-45 derece doğu meridyenleri arasındadır (Harita 3).

Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrilidir. Kuzeyinde Karadeniz, batısında Ege denizi, güneyinde Akdeniz vardır. Ege deniziyle Karadeniz arasında, bir iç deniz olan Marmara denizi, İstanbul ve Çanakkale boğazları yer alır. Bu deniz yollarıyla diğer ülkelere kolayca ulaşım sağlanır.

Türkiye; kuzeydoğuda Gürcistan, doğuda Ermenistan, Nahcivan (Azerbaycan’a bağlı özerk cumhuriyet) ve ‹ran’la komşudur. Güneydoğusunda Irak, güneyinde Suriye bulunur. Kuzeybatısında ise Yunanistan ve Bulgaristan vardır.

Topraklarımızın bir kısmı Avrupa’da, bir kısmı Asya’dadır. Asya’da bulunan topraklarımıza Anadolu, Avrupa’da bulunan topraklarımıza da Trakya denir.

							Ana Sayfa

	Sayfa 1/ 1
Önceki Sayfa		Sonraki Sayfa