2. Millî Bilincin Güçlendirilmesi

b. Kongreler (Erzurum ve Sivas Kongreleri)

Erzurum Kongresi

İtilâf Devletleri, Birinci Dünya Savaşı sonunda Doğu Anadolu’yu Ermenilere vermeyi plânladılar. Doğu Anadolu halkı, haklarını korumak için Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyetini kurdu. Bu cemiyet Erzurum’da bir kongre yapmaya karar verdi. Mustafa Kemal, bu kongreye katılmak için Erzurum’a geldi. Bu sırada Osmanlı Hükûmeti, Mustafa Kemal’den İstanbul’a dönmesini istedi. Mustafa Kemal geri dönmeyince, kendisine ordu müfettişliği görevinden alındığı bildirildi. O da bunun üzerine ordu müfettişliği ve askerlik görevinden istifa etti. 23 Temmuz 1919’da Erzurum Kongresi toplandı. Kongrenin başkanlığına oy birliği ile Mustafa Kemal seçildi.

Erzurum Kongresi’nde şu kararlar alındı:

• Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.

• Her işgale ulusça karşı konulacaktır.

• Vatanın kurtarılmasında Osmanlı Hükûmeti’nin gücü yetmezse, geçici bir hükûmet kurulacaktır.

• Mebuslar Meclisi hemen toplanmalı ve hükûmet işlerini denetlemelidir.
Bu kararları uygulamak için Mustafa Kemal’in başkanlığında bir Temsil Heyeti oluşturuldu.

Doğu Anadolu’nun güvenliğini sağlamak için toplanan Erzurum Kongresi’nde, bütün yurdu ilgilendiren kararlar alındı. Bu nedenle Erzurum Kongresi ulusal bir kongre olarak kabul edilir

Sivas Kongresi

Mustafa Kemal’in Amasya Genelgesi’nde yaptığı çağrı üzerine, yurdun her tarafından seçilen delegeler Sivas’a geldiler. 4 Eylül 1919’da Sivas Kongresi toplandı. Bu kongrenin amacı, yurdun bütünlüğünün ve ulusun bağımsızlığının nasıl sağlanabileceğini görüşüp kararlaştırmaktı. Mustafa Kemal kongre başkanlığına seçildi. Görüşmeler sırasında manda, yani başka bir ulusun koruması altına girme konusunda tartışmalar oldu. Bazı delegelerin bu isteği şiddetle reddedildi.

Sivas Kongresi’nde:

• Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar aynen kabul edildi.

• Anadolu ve Rumeli’de kurulan bütün ulusal dernekler birleştirildi. Tüm dernekler, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Anadolu ve Rumeli’nin Haklarını Koruma Derneği) adı altında toplandı.

Kongrenin sonunda seçilen Temsil Heyeti’nin başkanlığına Mustafa Kemal getirildi.

Sivas Kongresi, alınan kararlar bütün yurdu ilgilendirdiğinden ulusal bir kongredir. Bu kongre, ulusal egemenliğin gerçekleşmesinde çok etkili olmuştur.

Sivas Kongresi sonrasında Mustafa Kemal’in Anadolu’da gücü ve etkinliği arttı. Osmanlı Hükûmeti, bir bakanını Mustafa Kemal’le görüşmek üzere Anadolu’ya gönderdi. Mustafa Kemal, Osmanlı Hükûmeti'nin bakanı olan Salih Paşa ile Amasya’da görüştü. Bu görüşmeye Amasya Görüşmeleri denir. Böylece Osmanlı Hükûmeti, Temsil Heyeti’nin varlığını hukukî olarak tanımış oluyordu. Amasya Görüşmelerinde bazı kararlar alındı. Buna göre, Osmanlı Hükûmeti, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü korumak için çaba harcayacaktı. Fakat Osmanlı Hükûmeti bu karara uymadı.

Mustafa Kemal, Temsil Heyeti üyeleriyle birlikte Ankara’ya geldi (27 Aralık 1919). Bundan sonraki çalışmalarını Ankara’da sürdürdü.

							Ana Sayfa

	Sayfa 1/ 1
Önceki Sayfa		Sonraki Sayfa