B. İlimiz ve Bölgemizin Doğal Özellikleri

2. İlimiz ve Bölgemizde İklim ve Doğal Bitki Örtüsü

İklim

Dünya’mızı Güneş ısıtır. Güneş ışınlarının dik veya dike yakın geldiği yerlerde havalar çok ısınır. Havanın en çok ısındığı mevsim yazdır. Güneş ışınlarının eğik olarak geldiği yerlerde ise hava soğuktur. Havanın en az ısındığı mevsim ise kıştır.
Hava sıcaklığı termometre ile ölçülür. Sıcaklık değerleri santigrat derece (°C) ile ifade edilir. “Bugün en yüksek hava sıcaklığı 30°C olacak.” gibi. Günlük hava sıcaklığını belirtebilmek için günün çeşitli saatlerinde ölçümler yapılır. Bu ölçümlerin ortalaması alınarak günlük sıcaklık ortalaması bulunur. Günlük sıcaklık ortalamasından yararlanarak da aylık ve yıllık sıcaklık ortalamaları hesaplanır.

Her cismin bir ağırlığı olduğu gibi, havanın da bir ağırlığı vardır. Bunu anlayabilmek için bir balonu şişirmeden önce ve şişirdikten sonra tartalım. Şişirilmiş balonun az da olsa daha ağır olduğunu görürüz. Bunun nedeni şişirilmiş balonun içindeki havanın ağırlığıdır. Dünya’nın çevresini saran havanın da bir ağırlığı vardır. Bu ağırlık yeryüzüne basınç yapar. Buna hava basıncı denir. Hava basıncı barometre ile ölçülür ve milibar (mb) birimi ile ifade edilir.

Hava basıncı her yerde aynı değildir. Hava basıncının az olduğu alanlara alçak basınç alanı denir. Hava basıncının fazla olduğu alanlara ise yüksek basınç alanı adı verilir. Yüksek basınç alanlarından, alçak basınç alanlarına doğru hava akımı olur. Bu hava akımı rüzgârı oluşturur.

Yeryüzündeki sular, hava sıcaklığının etkisiyle buharlaşır. Havaya karışan su buharı nem oluşturur. Havadaki su buharı yükseldikçe soğur ve yoğunlaşır. Yoğunlaşan su buharı yağış olarak yeryüzüne düşer. Yeryüzüne düşen yağış miktarı milimetre (mm) olarak ifade edilir.

Herhangi bir yerde sıcaklık, yağış, nem, rüzgâr ve benzeri etmenler etkili olabilir. Bu etmenler, o yerin günlük hava durumunu belirler. ‹klim ise daha geniş bir alanda etkilidir. Bir bölgede uzun yıllar süren ortalama hava koşulları o yerin iklimini belirler.

Yurdumuzda bölgeler arasında iklim farklılıkları görülür. Bunun nedenleri; yüzey şekillerinin çeşitliliği, yükseklik farklılığı ve dağların kıyıya paralel uzanmasıdır.

Yurdumuzda genel olarak üç iklim tipi görülür:

Akdeniz iklimi

Bu iklim tipinde yazlar sıcak ve kurak geçer. Kışlar ılık ve yağışlıdır. Don olayları ve kar yağışı yok denecek kadar az görülür. Yıllık yağış miktarı 500 ile 1000 milimetre arasındadır. Akdeniz ve Ege bölgeleriyle Marmara denizi kıyılarında bu iklim etkilidir.

Karadeniz iklimi

Bu iklimde yazlar serin, kışlar ılık geçer. Don olaylarına ve kar yağışına çok seyrek rastlanır. Her mevsim yağış görülür. Yıllık yağış miktarı 1000 milimetrenin üzerindedir. Mevsimler arasında sıcaklık farkı azdır. Karadeniz kıyısı boyunca ve bu bölgenin denize bakan yamaçlarında etkilidir.

Karasal iklim

Yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuktur. Kış mevsimi kar yağışlı geçer. Bu mevsimde don olayları çok sık görülür. İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile Trakya’nın iç kesimlerinde bu iklim tipi etkilidir. Yurdumuzda karasal iklimin en belirgin şekilde görüldüğü yer Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

Doğal Bitki Örtüsü

Çevremizdeki topraklar çeşitli bitkilerle kaplıdır. Bir yerde iklim özelliklerine bağlı olarak kendiliğinden yetişen bitkiler, oranın doğal bitki örtüsünü oluşturur.

Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerdeki bitki örtüsü makidir. Makiler, yaz kış yapraklarını dökmeyen kısa boylu ağaçlardır. Defne, mersin, yabanî zeytin ağaçları makilere örnektir. Bu ağaçlar, sıcağa ve kuraklığa dayanıklıdır. Akdeniz Bölgesi’nde kıyıdan itibaren kızılçamlar yaygındır. Kızılçamların tahrip edildiği alanlarda makiler yayılmıştır.

Karadeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde gür ve sık ormanlar vardır. Bu bölgedeki ormanlar, dağların alçak kesimlerinde geniş yapraklı ağaçlardan yüksek kesimlerde ise iğne yapraklı ağaçlardan oluşmaktadır.

Karasal iklimin görüldüğü iç kesimlerin doğal bitki örtüsü ise bozkırdır. Bozkırlarda seyrek otlar, çayırlar ve dikenli bitkiler yetişir. Bunlar, ilkbahar yağışlarıyla yeşerir ve yaz sıcaklarının başlamasıyla sararıp kurur.
 

							Ana Sayfa

	Sayfa 1 /1
Önceki Sayfa		Sonraki Sayfa